Atatürk Türkiye'sine gelmek isteyen bilim adamlarının öyküsüAlıntıdır: Orhan Bursalı Cumhuriyet Bilim Teknik 03.11.2006Büyük bilim adamı Albert Einstein'ın 17 Eylül 1933 tarihinde dömeni başbakanı İsmet İnönü'ye bir mektupla başvuruda bulunduğu ve belirledikleri 40 bilim insanına Türkiye'de iş verilmesini istediği ortaya çıktı. Oysa 6 Temmuz 1933'de 30 Alman bilim adamının Türkiye gelmesi konusunda anlaşma yapılmıştı. Einstein'in bu anlaşmadan cesaret alarak 40 bilim adamını daha Türkiye'ye göndermek için girişimde bulunmuş olabileceği belirtilmekte."Ekselansları seçkin 40 bilim adamı 1 yıl karşılıksız ülkenizde çalışmaya hazırdır"Einstein'ın 40 bilim adamının Türkiye'ye gelmesi için İsmet İnönü 'ye başvurduğu ortaya çıktı. Bize Ata İstar 'dan ulaşan ve kopyasını Washington DC ABD Türk Büyük Elçiliğinden aldığını söylediği ve originalinin de TC Başbakanlık arşivlerinde bulunduğunu belirttiği mektubu Einstein OSE Onur Başkanı sıfatıyla yazıyor. OSE'nin "Yahudi Nüfusu Koruma Grupları Birliği" adında bir dernek olduğu belirtilmekte.Hitler'in iktidara gelmesinden sonra yahudi bilim insanlarının Almanay'da çalışma imkânlarının ortadan kalkacağı belli olmuş ve bu yeteneklere çalışacak ülke aranmaya başlanmıştı.Zaten o sıralarda Atatürk Üniversite Reformu'nu gündeme getirmişti ve Almanya kökenli bu bilim insanlarıyla da ilgileniyordu.Einstein mektubu Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanlığı'na yani Başvekil olarak İsmet İnönü'ye yazmış İnönü de mektuba 9 Ekim tarihinde düştüğü notla Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip Bey 'e havale etmiş. Üzerinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düşüldüğü sanılan bazı notlar ise kopyasında okunamadı.Hürriyet'de 29 Ekim tarihinde Murat Bardakçı 'nın da araştırmacı Mesut Ilgım 'dan alarak açıkladığı mektup üzerine bilim tarihçisi Prof. Feza Günergun ile konuştuk. Bize Einstein'ın mektubundan önce Türkiye hükümetiyle Alman bilim adamları arasında Prof. Schwartz 'ın arabuluculuğuyla bir anlaşmanın yapıldığını belirtti.Günergun o sırada 30 Alman bilim adamıyla anlaşma yapılmış olduğuna belki de Einstein'ın bu anlaşmadan aldığı destekle 40 bilim adamını daha Türkiye'ye gönderme girişiminde bulunduğunu düşündüğünü belirtti ve şu bilgiyi verdi:"Bilindiği gibi Türk Hükümeti ile Notgemeischaft (Zürich) arasında anlaşma 6 Temmuz 1933'te yapılıyor ve 30 bilim adamının isimleri o tarihte belirlenmiş oluyor (Bkz. H.Widmann Atatürk Üniversite Reformu. Çev. A. Kazancıgil ve S. Bozkurt. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fak. Yay.. İstanbul 1981 s. 225) (Notgemeinschaft: Philipp Schwarz'ın önderliğinde kurulan Yurt Dışındaki Alman Bilim Adamlarına Yardım Cemiyeti). Dolayısıyla Einstein mektubunu yazdığı tarihte (17 Eylül 1933) hükümet alacağı bilim adamlarının sayısını ve isimlerini P. Schwarz ile birlikte çoktan belirlemiş oluyor. Belki bundan etkilenen Einstein başkanı olduğu OSE derneği üzerinden de 40 bilim adamının Türkiye'de görevlendirilmesi konusunda yardım istiyor. Schwarz'ın derneğinden 30 bilim adamı alındığına göre belki OSE'den de alırlar düşüncesiyle yazmış olabilir. Mektup İsmet Paşa tarafından Milli Eğitim Bakanlığı'na havale edilmiş. Bu bakanlık arşivinde buna verilen cevabı eğer verildiyse bulmak ilginç olurdu.

"EİNSTEİN'IN MEKTUBU

Schwartz'ın Einstein'ın mektubu şöyle:"Ekselânsları'OSE' Dünya Birliği'nin Onur Başkanı olarak Almanya'dan 40 profesör ile doktorun bilimsel ve tıbbi çalışmalarına Türkiye'de devam etmelerine izin vermeniz diliyorum. Söz konusu kişiler Almanya'daki yürürlükte olan yasalar nedeniyle mesleklerini icra edemiyorlar. Bu kişilerin çoğu geniş deneyim bilgi ve bilimsel yetenek sahibidirler yerleşecekleri yeni bir ülaaae son derece yararlı olabileceklerdir.Ekselánslarından ülkenizde yerleşmeleri ve çalışmalarına devam etmeleri için izin vermenizi dilediğimiz bu deneyim sahibi bu 40 uzman ve seçkin akademisyen birliğimize yapılan çok sayıda başvuru arasından seçildiler. Bu bilim adamları hükümetinizin belirleyeceği kurumlarınızın herhangi birinde bir yıl süreyle hiçbir karşılık beklemeden çalışmayı arzu ediyorlar.Hükümetiniz bu başvuruya destek vermesi durumunda sadece yüksek düzeyde bir insani faaliyette bulunmuş olmakla kalmayacağı aynı zamanda ülkenize de kazanç getireceği umudumu dile getirme cesaretinde bulunuyorumEkselánslarının sadık hizmetkárı olmaktan şeref duyanProf. Albert Einstein"

_________________________________________________________________

English Version

Scientists who want to come Atatürk Turkey history Is quoted: Orhan Bursalı Cumhuriyet Bilim Teknik 03.11.2006 Great scientist Albert Einstein on 17 September 1933 Prime Minister İsmet İnönü dömeni apply with a letter to the 40 scientists to determine where and Turkey appeared to want to be in the business. 6 July 30 German scientists, however, Turkey 1933'de the deal was coming. Take heart that the 40 scientists from Einstein's understanding of the attempt to send more to Turkey may have been specified. "Your Highness 40 elite scientists to work in your country is ready 1 year unrequited" Einstein for the 40 scientists come to Turkey Ismet Inonu 'appeared to refer to. Ata Istar us from Washington DC to receive, and copy from the U.S. Embassy said the Turkish and the Turkish Prime Ministry archives originalinin are contained in the letter is written with the title of honorary directors ose Einstein. OSE'nin "Jewish Population Protection Group Association" indicated that an association is called. After Hitler came to power, Jewish scientists out of their way to work Almanay'da and capabilities to work in certain countries were beginning to call. Already at that time had brought the Atatürk University Reform and Germany with people interested in science was the origin. Einstein letter to the Republic of Turkey Presidency of the Council of Ministers so as İsmet İnönü Başvekil wrote to fall on October 9 in the letter Ýnönü also note that the Minister of National Education Resit Galip Bey 'e transfer etmiş. By the Ministry of Education thought to have been dropped on some notes on the copy to read. On October 29 Murat Bardakçı Hürriyet'de of Mesut Ilgın the researchers from the letter of explanation on the science historian Prof. Feza Günergun talked with. Einstein's letter to us before the German government scientists in Turkey Prof. Schwartz 's arabuluculuğuyla an agreement has been made. 30 Germans at that time scientists Günergun agreement made with the understanding that perhaps Einstein received support from 40 more scientists in the attempt to send to Turkey think that he gave the following information: "As it is known by the Turkish government Notgemeischaft (Zürich) between 6 July 1933 an agreement is made and the names of 30 scientists at the time are identified (see H. Widmann Atatürk University Reform. Çev. A. Kazancıgil and S. Bozkurt. IU Cerrahpasa Medical Fak. Yay .. İstanbul 1981 p. 225) (Notgemeinschaft: Philipp Schwarz'ın led the Germans to the International Association of Scientists to Help). So, Einstein wrote the letter on the date (17 September 1933) government, which takes the number of scientists and names with P. Schwarz with already has set. Maybe Einstein affected as president ose associations in over 40 scientists in Turkey are assigned to want help. Schwarz'ın of 30 associations of scientists that received it will take OSE'den thoughts may have been written with. Letter by Ismet Pasha, the National has been transferred to the Ministry of Education. This ministry is in the archives to find it if the answer would be interesting.

" Einstein LETTER Schwartz Einstein's letter follows:

"His Excellency 'Ose' as Chairman of the World Union Honors 40 professors from Germany's scientific and medical doctors to work with Turkey to allow them to continue in hope. The people in the law in force in Germany because of their profession can not be executed. Many of these people have extensive experience, knowledge and scientific capabilities to a new place can be extremely useful ülaaae. Place and are operating in your country Ekselánslarından to have this experience that we wish to allow 40 units to our experts and many distinguished scholars were chosen from among applicants. The scientists determined that your government in any of the institutions for a period of one year have no desire to work without waiting for money. Government support to your application in case of human activities which have only a high level but not at the same time bring to your country will also gain the courage to express my hope I'm in Honor to be faithful servants of the lord heard Prof. Albert Einstein "